top of page

Ткацтва

Экспанатамі пакоя з'яўляюцца ткацкія кросны, калекцыя радюшак, ручнікоў і паясоў мясцовых майстрых.

Ткацтва – гэта асноўны від рамяства на Шчучыншчыне. Яно займала в жыцці вялікае месца. Каб мець неабходную для ткацтва сыравіну, трымалі авечак, вырошчвалі лён. Таксама, выкарыстоўвалася пакупная сыравіна – шаўковыя і сінтэтычныя ніці. Асабліва  шмат часу прыходзілася ўдзяляць апрацоўцы ільну. Пралі  і ткалі пераважна зімой і ў пачатку вясны. Калі не было шмат сельскагаспадарчых работ.  Прывучалі да ткацтва з маленства. Шасці-сямігадовыя дзяўчынкі ўжо маглі выконваць розныя незамыславатыя даручэнні: намотвалі ніці на шпулькі – “цэўкі” ці на матавідла, сачылі за клубкамі, каб тыя ў час снавання не раскатваліся, выпляталі тасёмачкі. 14-15-гадовыя дзяўчынкі ўжо ўмелі ткаць.

IMG-c654979c1bb0556e4903feb66657c268-V.j
IMG-4099864d818aae068ff6f0f96a5fc661-V.j

Тут вы можаце познаёміцца з радзюшкамі, характэрнымі для Шчучынскага раёна. Вытканы яны рукамі мясцовых майстрых.

Радзюшкі пераважна ткалі палатнянай ці шматнітавай тэхнікамі ткацтва ў 2-3 полкі з ільняных або шарсцяных нітак (ці шарсцяным утком па ільняной аснове), арнамент быў пераважна паласаты ці клятчасты, ваздоблены  стылізаванымі расліннымі матывамі.

Выкарыстоўваўся раней і выкарыстоўваецца зараз для накрывання, засцілання ложкаў, у якасці дываноў і коўдраў.

20190514_153540.jpg
20190514_153417.jpg
20181109_114145.jpg

Ткалі жанчыны і рушнікі. Рушнік выкарыстоўваўся ў штоддзённым жыцці, на святах, як абярэг і г.д. Беларускі ручнік адносіцца да тых прадметаў народнага мастацтва, якія належаць і мінуламу і сучаснасці. Па-ранейшаму ручнік абавязкова прысутнічае ў найбольш важных, пераломных этапах жыццёвага шляху чалавека.

Ручнікі з’яўляліся важнай часткай пасагу дзяўчыны. Колькасць іх залежыць ад матэрыяльнага становішча сям’і.

На Шчучыншчыне аддавалася перавага пераборнаму двухбаковаму ткацтву і чатырохнітоваму двухуточнаму.  Ніз ручніка заўсёды аздабляўся карункамі з белых баваўняных нітак.

20181210_122527.jpg
20181210_122646.jpg
20190514_153504.jpg
20190514_153536.jpg
20181109_114243.jpg
20190514_153646.jpg
20190514_153632.jpg
20190514_153617.jpg
20181109_114301.jpg

Немагчыма не спынніца каля поясоў. Пояс - неад’емная частка беларускага нацыянальнага аддзення. Спосаб насіць пад пояс трывала захоўваўся ў сялянскім асяроддзі яшчэ ў першых дзесяцігоддзях 20 стагоддзя. З’яўленне на людзях без пояса лічылася непрыстойнасцю, навыхаванасцю, дрэнным тонам. Выраз “распаясаўся “ якраз бярэ пачатак у той час у культурным асяроддзі з адпаведнымі бытавымі звычаямі, маральнымі каштоўнасцямі і адносіцца да неахайнага чалавека, які неадэкватна сябе паводзіць у грамадскіх месцах. Пояс насілі мужчыны і жанчыны, сяляне і шляхта. Ткалі паясы шырынёй ад 2 да 30 см, а даўжынёй да 3-х метраў. Затканыя чырвонымі, ружовымі, блакітнымі, зялёнымі, бардовымі ніткамі, яны мелі на канцы дэкараваныя махры, ці кутасы. Паясы былі тканыя, вітыя, вязаныя.

Паясы з’яўляліся неабходнымі атрыбутамі шматлікіх абрадаў і звычаяў. Іх дарыла нявеста свайму жаніху напярэдадні і ў час вяселля; іх бралі з сабою, ідучы ў адведкі да жанчыны, што станавілася маці, імі спавівалі немаўлят. На другі дзень пасля вяселля пояс неслі да студні і пакідалі там разам з кавалкам каравая. Пояс быў для чалавека свайго роду талісманам і суправаджаў яго ад нараджэння да глыбокай старасці і смерці.

На сённяшні час мала хто займаецца вырабам паясоў у нас на Шчучыншчыне. Але ўсё ж такі ёсць адна сям’я, якая падтрымлівае гэту справу. Сям’я Накладовічаў, якая жыве ў Скрыбаўцах:  Ала Сцяпанаўна, яе муж, Юрый Станіслававіч і дзве дачкі асвоілі некалькі тэхнік стварэння паясоў.   Цесна супрацоўнічаюць з аддзелам рамеснай і народнай творчасці.

20190514_153727.jpg
20190511_094854.jpg
20190511_094745.jpg
IMG-a6a366ac9f91c44ab116fdb9bb2d13db-V.j
20181109_114214.jpg
bottom of page